فاطمه خاوری

کودتای هفت ثور(اردیبهشت) و چگونگی شکل گیری دولت کمونیستی در افغانستان موضوع رمان آوازهای روسی است. ویژگی برجسته رمان، پرداختن به مبارزات هزاره‌ها در براندازی دولت کمونیستی در افغانستان است، موضوعی که کمتر به آن پرداخته شده. احمد مدقق با اشرافی که برتاریخ و مناطق مرکزی افغانستان دارد زمینه‌ی مناسبی را برای آشنایی جوانانی فراهم آورده است که سالیان درازی را از وطن خود دور بوده‌اند و از تحولات تاریخی افغانستان بی‌اطلاع. در کنار موضوع اصلی این رمان موفق، زوال نظام فئودالی حاکم برافغانستان که حاکی ازناتوانی رژیم‌های قبیله ای_نژادی است، خودموضوع جذاب دیگری است که با ذکر نابودی جبارخان فروپاشی نظام‌های مشابه را نوید می‌دهد.

گرچه جنبه تاریخی رمان به سایر جنبه‌ها می چربد اما نمی‌شود ازعشقی گذشت که یکی دیگر ازموضوعات محوری این رمان محسوب می‌شود. عشق پسرخان به دختری رعیت، درفراز و نشیب تحولات درونی و بیرونی یعقوب بسیار موثر افتاده است عشقی که با مرگ مبارکه شکلی ابدی به خود می‌گیرد.

پویایی شخصیت‌هایی چون یعقوب، پدرش جبارخان و هم‌پیاله‌های یعقوب و توصیف‌های دقیق حال و هوای افغانستان آن روزها، مخاطب را به همراهی وا می‌دارد گرچه در این همراهی برخی ضعف‌های دستوری چون: حذف فاعل، حذف فعل بدون قرینه، ناهماهنگی زمان وضمایر افعال وجا به جایی ارکان جمله و... مخاطب را در خوانش رمان به دشواری می افکند.

استفاده‌ی پررنگ ازکلمات دری برای ساختن فضای بومی یکی دیگر از ویژگی‌های این رمان است. اینطور به نظر می‌رسد که قصد نویسنده گنجاندن کلمات دری میان ساختار جملات فارسی معیار است اما در این تلاش نافرجام شاهد جملات خلق الساعه هستیم که نه فارسی معیار است و نه فارسی دری. البته با گذر از فصل‌های آغازین و باشتاب گرفتن حرکت داستان موارد مذکور به حداقل می‌رسند و رمان به پختگی و قوام قابل قبولی دست می‌یابد.